Odwrócona hipoteka w Polsce

Odwrócona hipoteka to rodzaj kredytu hipotecznego, w którym kredytobiorca otrzymuje wypłatę w formie dożywotniej renty. Jej wysokość zależna jest od wartości nieruchomości, wieku kredytobiorcy oraz formy wypłaty należności. Po śmierci kredytobiorcy bank przejmuje nieruchomość i sprzedaje ją po aktualnej cenie rynkowej. Różnica pomiędzy wypłaconymi ratami a wartością sprzedanej nieruchomości przypada spadkobiercom. Od zwykłego kredytu, odwrócona hipoteka różni się tym, że to nie klient płaci raty bankowi, lecz bank klientowi. Prawo zajmowania mieszkania jest wpisane do księgi wieczystej nieruchomości i senior ma do końca życia zapewniony dach nad głową.

Wysokość tego typu świadczeń zależeć będzie nie tylko od wartości domu czy mieszkania oraz wieku seniora, lecz także od płci. Kobiety, które statystycznie żyją dłużej, dostaną niższą rentę od rówieśnika mężczyzny. Konkretną wysokość renty fundusze uzgadniają z każdym seniorem indywidualnie.

W Polsce w tej chwili nie ma szczegółowych przepisów regulujących tego typu sytuację, ale jest szansa, że rząd skieruje do Sejmu odpowiednie projekty ustaw. Na odwróconej hipotece skorzystaliby seniorzy, którzy choć mają nieruchomości, to żyją skromnie. Pomimo tego już teraz emeryci mogą skorzystać z oferty spółek oferujących rentę dożywotnią lub dożywotnie utrzymanie w zamian za mieszkanie lub dom. Każde z tych świadczeń oferowane jest na podstawie innych przepisów (głównie Kodeksu cywilnego).

Z rządowych projektów ustaw, że w ramach odwróconej hipoteki kredytu będą udzielały banki oraz zakłady ubezpieczeń oraz spółki akcyjne, które spełnią wszystkie wymogi ustawy, m.in. kapitałowe (minimum 2 mln euro), dotyczące osób z zarządu.

Senior, który sięgnąłby po taki kredyt, aż do śmierci pozostałby właścicielem lub współwłaścicielem nieruchomości, jeśli tylko respektowałby warunki umowy z bankiem. W przypadku śmierci jednego z małżonków wdowa lub wdowiec będą mogli zajmować mieszkanie lub dom, a bank dalej będzie wypłacał obiecane pieniądze. Jeżeli po zawarciu umowy z bankiem kredytobiorca uzna, że była zła decyzja, będzie miał prawo od niej odstąpić w ciągu 30 dni.

Ustawa określi również szczegółowy zakres informacji, które spółka będzie musiała podać seniorom przed podpisaniem umowy. Z takiej informacji senior dowie się m.in., czy spółka ma zezwolenie na oferowanie renty dożywotniej; na jakie świadczenie może on liczyć; jaki ma być sposób wypłacania renty i jej waloryzacji; jakie mają być koszty wyceny nieruchomości i kto je poniesie; jakie obowiązki związane z utrzymaniem nieruchomości będą ciążyć na obydwu stronach umowy; jakie są możliwości jej rozwiązania, np. gdyby fundusz przestał wypłacać rentę.

Żeby uchronić seniorów przed zbyt pochopnym zawarciem umowy, na początek będą oni mogli złożyć jedynie oświadczenie, że są nią zainteresowani. Takie oświadczenie do niczego nie zobowiąże. Senior będzie miał minimum trzy, a maksimum sześć tygodni do namysłu. Brak reakcji będzie równoznaczny z odmową. Jeśli senior złoży oświadczenie o zamiarze zawarcia umowy, spółka przedstawi mu jej projekt, a w niej podana będzie przewidywana wysokość renty. Dopiero jeśli senior zgodzi się na takie warunki, spółka zleci rzeczoznawcy majątkowemu wycenę nieruchomości.