Co sprawdza bank przed udzieleniem kredytu?

Przed udzieleniem kredytu bank musi dokonać szeregu czynności, które mają na celu ocenę wniosku kredytowego. Szczegółowa analiza zdolności kredytowej to podstawa do określenia wysokości i parametrów zobowiązania finansowego. Banki są zobowiązane do szczegółowej oceny wiarygodności kredytobiorcy, aby ograniczyć ryzyko podpisania umowy z osobą, która nie będzie w stanie spłacić kredytu. Co sprawdza bank przed udzielenie kredytu?

W 2023 roku największym zainteresowaniem klientów cieszyły się kredyty gotówkowe. Od stycznia do października 2023 roku ich wartość wyniosła 55 mld zł, drugie miejsce zajęły kredyty mieszkaniowe (33 mld zł), na kolejne pozycji znalazły się kredyty ratalne 15,5 mld zł, a na ostatniej karty kredytowe – ich wartość wyniosła 4 mld zł.  

Polacy, którzy korzystali z kredytów konsumpcyjnych, otrzymane środki wykorzystali na remont mieszkania/domu (83%), spłatę innych zobowiązań (57%), bieżące potrzeby (54%), samochód (46%) oraz wyposażenie mieszkania (43%) i sprzęt RTV/AGD (23%) [1]. Każda z tych osób musiała jednak wcześniej przejść odpowiednią weryfikację w banku.

Jakie informacje sprawdza bank przed udzieleniem kredytu?

Każde zobowiązanie finansowe udzielane przez bank wiąże się z ryzykiem. Instytucje finansowe, aby maksymalnie zabezpieczyć swoje interesy, a także działać zgodnie z rekomendacjami i przepisami, są zobowiązane do dokładnego sprawdzenia osoby, której udzielają kredytu. Ocenie podlega jej sytuacja finansowa, rodzinna oraz życiowa.

Co sprawdza bank przed udzieleniem kredytu? To zależy przede wszystkim od tego, o jaki produkt wnioskuje kredytobiorca. Na ogół we wniosku kredytowym klient musi podać następujące informacje:

• Dane osobowe – imię, nazwisko, seria i numer dowodu osobistego, miejsce zamieszkania.
• Wiek kredytobiorcy – banki mają regulacje dotyczące minimalnego i maksymalnego wieku kredytobiorcy spłacającego kredyt. Od tego zależy, na jaki okres kredytobiorca otrzyma zobowiązanie. Duże znaczenie wiek ma przy kredytach długoterminowych, hipotecznych. Najczęściej data płatności ostatniej raty zobowiązanie nie może przypadać po 70. lub 75. roku życia.
• Źródło i wysokość uzyskiwanych dochodów, a także okres zatrudnienia – najlepiej oceniana według banku jest umowa o pracę na czas nieokreślony, która trwa już minimum 6 miesięcy u tego samego pracodawcy. Większe wymagania mają banki wobec osób prowadzących działalność gospodarczą oraz zatrudnionych na umowie zlecenie.
• Liczba osób  w gospodarstwie domowym – dokładnie weryfikowana jest liczba osób będących na utrzymaniu wnioskodawcy. Dodatkowo kredytodawca może potrzebować informacji na temat rozdzielności majątkowej i liczby dzieci.
• Profil wykształcenia i specjalizacja zawodowa – banki na ogół preferują klientów z wyższym wykształceniem. Do tego najwyżej przez nich oceniane są osoby wykonujące zawody zaufania społecznego tj. lekarze, inżynierzy, prawnicy, a także informatycy.

Zdolność kredytowa – niezbędna do otrzymania kredytu

Zdolność kredytowa to zdolność potencjalnego kredytobiorcy do spłaty całości zadłużenia w wyznaczonym terminie wraz z naliczonymi odsetkami. Zdolność kredytowa określa, czy dany klient ma wystarczające dochody do tego, aby zwrócić kredyt.

Każdy bank sprawdza zdolność kredytową trochę inaczej, najczęściej korzystając z sobie tylko znanych algorytmów. Jednak większość instytucji finansowych podczas analizy zdolności kredytowej sprawdza:

• przychody kredytobiorcy (z różnych źródeł);
• koszt utrzymania gospodarstwa domowego;
• inne zobowiązania, czyli rachunki, kredyty, karty kredytowe itp.;
• formę zatrudnienia, czyli rodzaj i długość umowy;
• historię kredytową – czy kredytobiorca w  przeszłości spłacał już inne kredyty i czy robił to terminowo.

Analizując zdolność kredytową klienta, bank wysyła także zapytanie na temat danej osoby do BIK (Biuro Informacji Kredytowej). Instytucja ta zajmuje się zbieraniem, przechowywaniem i przetwarzaniem danych o kredytobiorcach. BIK przysyła do banku raport na temat wnioskującego o kredyt. W dokumencie tym znajdują się informacje o zobowiązaniach spłaconych w przeszłości przez klienta oraz tych, które spłaca on obecnie. Dodatkowo w BIK są także dane o opóźnieniach w spłacie zobowiązań. Czy bank widzi inne kredyty? Tak, bank ma dostęp do informacji na temat kredytów, jakie uzyskał kredytobiorca. Taka wiedza jest możliwa dzięki instytucji BIK.

Czy bank sprawdza współmałżonka przed udzieleniem kredytu?

W sytuacji, gdy małżeństwo nie ma rozdzielności majątkowej, zaciągniecie kredytu przez jednego z małżonków pociąga za sobą skutki prawne i finansowe dla obojga. Zgoda współmałżonka na zaciągnięcie kredytu przez partnera jest wymagana przy wyższych kwotach, najczęściej jest tak przy kredycie hipotecznym. Jednocześnie zgoda na kredyt nie oznacza przystąpienia do zobowiązania przez współmałżonka.

Czy bank sprawdzi współmałżonka przed udzieleniem kredytu? Tak, ale tylko wtedy gdy staje się on współkredytobiorcą kredytu oraz w sytuacji, gdy małżeństwo ma intercyzę i zobowiązanie jest brane tylko na jednego z małżonków, a druga osoba staje się poręczycielem kredytu.

Złożenie wniosku we dwoje zwiększa szanse na otrzymanie wyższej kwoty kredytu, ale tylko pod warunkiem, że drugi współmałżonek ma dochód i pozytywną historię w BIK. W takim przypadku ryzyko kredytowe rozkłada się na dwie osoby i bank może zaoferować lepsze warunki kredytowania, krótszy okres spłaty lub wyższą kwotę zobowiązania.

Obowiązkiem banku wynikającym z rekomendacji i przepisów jest sprawdzenie klienta przed udzieleniem mu kredytu. Chroni go to przed ryzykiem kredytowym, a kredytobiorcę przed nadmiernym zadłużaniem. W trakcie procesu weryfikacji bank sprawdza przede wszystkim źródło i wysokość dochodu klienta oraz jego zdolność kredytową i historię kredytową.

Źródło:

[1]: https://zbp.pl/Aktualnosci/Wydarzenia/Infokredyt-2023